Polaganjem venaca na Spomenik oslobodiocima Kraljeva u Drugom svetskom ratu, u parku Pljakin šanac, danas je u našem gradu obeležen ovaj značajan istorijski dan.
Vence su položili predstavnici Grada Kraljeva, Udruženja građana, političkih stranaka, pripadnici Vojske i Policije.
-Čestitam Kraljevčanima Dan pobede u Drugom svetskom ratu, a oslobodiocima večna slava i hvala. Jednom narodu i jednoj državi ne može ništa drugo gore da se desi nego da bude okupiran. Ko god se na okupatora, makar i kamenom bacio zaslužuje večni pijetet. Ovaj nas datum upozorava da više nikada brat na brata i komšija na komšiju. Neka živi Srbija i neka živi Kraljevo u slobodi, rekao je danas nakon polaganja venaca Miloš Milišić, pomoćnik gradonačelnika za kulturu.
Kako je oslobođeno Kraljevo daleke 1944. godine?
Oslobađanje Kraljeva 1944, pored bitke za oslobađanje Beograda, bila je jedna od najmukotrpnijih i najdužih bitaka za oslobođenje u Srbiji, koja je trajala 45 dana. Otpočela je 16.oktobra 1944, kod Čukujevca, kada su se jedinice 3. Srpske brigade NOVJ i 65. Korpusa Crvene armije sukobile sa 7. SS divizijom Princ Eugen.
Narednih dana borbe su bile svakodnevne. 3. Srpska brigada svakodnevno je dejstvovala u predelima sela Vitanovac, Šumarice, Borča i Ugljarevo, 6. Srpska brigada NOVJ u Dragosinjcima, a 4. crnogorska brigada NOVJ i jedinice Crvene armije na području Vrbe i ka Ćavi. Na prostoru Kraljevo – Raška, u višednevnim borbama krajem novembra 1944. vojnici Druge proleterske divizije odbile su sve pokušaje neprijatelja da se probiju ka Kraljevu. Odlučujuća bitka 3. Srpske brigade vođena je u Matarugama, Mataruškoj Banji i Progorelici, nakon koje je onemugućena nemačkoj vojsci bitna komunikacija Kraljevo – Raška. Povlačeći se, nemačka vojska minirala je puteve i rušila mostove.
U noći 28/29. novembra jedinice 4. crnogorske brigade, 1041. sovjetskog puka i jedinice i 3. i 6. srpske brigade NOVJ prešle su Ibar istočno i zapadno od grada, zauzevši delove grada oko porušenog mosta i otpočele su presudnu bitku za Kraljevo. Borbe su se odvijale prvo u prigradskim delovima, a potom i na samim gradskim ulicama. Za Kraljevo je 29. novembar 1944. bio prvi dan slobode. Narednog dana, 30. novembra, oslobodilačka vojska i civili odali su poštu streljanima oktobra 1941. godine.
U divizijskom izveštaju od 30. novembra 1944. navedeno je: „Neprijateljski gubici pri zauzimanju Kraljeva: 320 mrtvih, oko 600 ranjenih i 100 zarobljenih. Plen: 7 topova, 2 tenka, 3 kamiona, 23 vagona razne municije, 250 pušaka, 155 mitraljeza, 400 vagona i lokomotiva. Uništena 4 topa i 30 motornih vozila. Zaplenjeni topovi odmah su bili okrenuti na neprijatelja i dejstvovali“.
Piše: Danka Gašić